Nghị định 264/2025/NĐ-CP về thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia - Bước ngoặt lớn với hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam

Bạn đọc tham khảo nội dung toàn văn Nghị định 264/2025/NĐ-CP tại đây.

---

Là một trong những đơn vị tích cực góp ý cho Nghị định, ThinkZone vui mừng chia sẻ thông tin này tới cộng đồng khởi nghiệp và đầu tư VC tại Việt Nam. Trong bài viết này, ThinkZone sẽ phân tích về ý nghĩa lớn lao của Nghị định này.

* Read the analysis in English here.

1. Thay đổi mạnh mẽ về tư duy đầu tư & kiểm soát rủi ro của Nhà nước

Thứ nhất, thuật ngữ “venture capital” trong tiếng Việt thường được dịch là “đầu tư mạo hiểm”, nhằm thể hiện đầu tư VC là một hình thức đầu tư có tính mạo hiểm cao – “risk-taking”. Trước đây, cụm từ này thường bị gắn với rủi ro tiêu cực, đặc biệt ở góc độ đầu tư có liên quan đến nguồn vốn nhà nước. Tuy nhiên, việc cụm từ "Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia" được sử dụng chính thức xuất hiện trong văn bản quy phạm pháp luật đã thể hiện một sự thay đổi lớn trong tư duy điều hành của Chính phủ: từ nguyên tắc "bảo toàn vốn" sang "hoạt động theo nguyên tắc thị trường, chấp nhận rủi ro có kiểm soát" (Khoản 2, Điều 5). 

Đặc biệt, trong Nghị định cũng xác định rõ: "Tổng mức tổn thất phát sinh từ hoạt động đầu tư có sử dụng vốn điều lệ trong tổng thể danh mục đầu tư và trong một chu kỳ đầu tư được xác định cụ thể trong chiến lược đầu tư hoặc kế hoạch đầu tư và không vượt quá ngưỡng rủi ro 50% vốn điều lệ của quỹ" (Khoản 4, Điều 10). Con số này đã thể hiện sự cởi mở rất lớn của Chính phủ trong việc chấp nhận rủi ro khi đầu tư vào một mảng có rủi ro cao, cần kiên nhẫn, đồng thời giá trị phát triển kinh tế - xã hội lớn, như khởi nghiệp công nghệ.

2. Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia được thiết kế theo nguyên tắc thị trường, ưu tiên đầu tư công nghệ

Các quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia và địa phương được thành lập và hoạt động như doanh nghiệp, theo nguyên tắc thị trường.

Khoản 3, Điều 5 của Nghị định cũng ghi rõ: "Ưu tiên đầu tư vào các doanh nghiệp, dự án khởi nghiệp sáng tạo có tiềm năng tăng trưởng cao trong các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ số, công nghệ chiến lược, công nghệ khuyến khích chuyển giao, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững, tạo tác động tích cực đến kinh tế, xã hội, môi trường địa phương, quốc gia."

Ngành đầu tư VC tại Việt Nam luôn gặp bài toán "tiến thoái lưỡng nan", khi mà các doanh nghiệp công nghệ sâu thường gặp hạn chế về khả năng tạo doanh thu, và ngược lại, các mô hình kinh doanh dễ tạo doanh thu thường thiếu yếu tố công nghệ đột phá. Với nguồn vốn hạn hẹp, các VCs tại Việt Nam thường rất khó "nuôi" các startup với khả năng tạo doanh thu hạn chế, dẫn đến việc các startup trong nhóm công nghệ cao thường "kén" nhà đầu tư, thiếu vốn.

Tuy nhiên với nguồn vốn từ các Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia và địa phương, nguồn vốn "kiên nhẫn" và ưu tiên công nghệ sẽ được bổ sung, kỳ vọng sẽ thu hẹp phần nào nguồn cung và nhu cầu vốn lớn của các startup công nghệ cao. 

3. Thiết kế hợp tác công – tư

Về nguồn vốn, bên cạnh 500 tỷ VNĐ nguồn vốn Nhà nước, Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia đặt mục tiêu uy mô Quỹ tối thiểu 2.000 tỷ VNĐ trong vòng 5 năm đầu tiên, trên cơ sở nguồn vốn nhà nước và huy động từ các tổ chức, cá nhân. Cơ chế này tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tư nhân và cá nhân tham gia đầu tư vào Quỹ, vừa góp vốn, vừa thể hiện cam kết hỗ trợ khởi nghiệp của các doanh nghiệp.

Về quản trị, quỹ thành lập theo Nghị định 264/2025/NĐ-CP có thể thuê các đơn vị quản lý chuyên nghiệp (bao gồm tổ chức nước ngoài), hoạt động theo cơ chế thị trường với bộ máy gọn nhẹ, minh bạch, tránh quan liêu.

Về đầu tư, quỹ có thể đầu tư trực tiếp vào các startup hoặc đầu tư vào các quỹ đầu tư VC khác. Đây là cơ chế cho thấy Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia sẵn sàng hợp tác, ủy thác đầu tư cho các công ty quản lý quỹ chuyên nghiệp tại Việt Nam, tận dụng chuyên môn và kinh nghiệm của nhóm quản lý quỹ tư nhân để cùng đầu tư khởi nghiệp công nghệ.

4. Triển khai trên toàn quốc, không chỉ là thí điểm

Ngay từ đầu, Nghị định đã thiết lập mô hình song song giữa quỹ đầu tư mạo hiểm cấp quốc gia và cấp địa phương, tạo nên kiến trúc vốn mạo hiểm toàn quốc, chia sẻ tri thức, khung quản trị, và quy mô phù hợp cho từng địa phương — không dừng lại ở mô hình “thí điểm” giới hạn.

Điều này cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc phổ biến hoạt động đầu tư mạo hiểm, và qua đó là khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tới các địa phương trên cả nước. 

5. Việt Nam bổ sung nguồn vốn nội địa giữ đà tăng trưởng startup, giảm phụ thuộc vào nguồn vốn VC nước ngoài

Với việc xây dựng mô hình Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia, Việt Nam đang tiến thêm một bước để bắt kịp mô hình quỹ mạo hiểm công – tư mà các nước láng giềng như Singapore, Malaysia, Indonesia đã áp dụng. Sự ra đời của Quỹ quốc gia cũng là "lá cờ" kêu gọi thêm nhiều nhà đầu tư nội địa tham gia đầu tư vào khởi nghiệp công nghệ Việt Nam, tăng quy mô vốn đầu tư nội.

Với sự tham gia của quỹ công ty, các nhà quản lý chuyên nghiệp, và các mô hình đầu tư co-investment/ fund-of-funds, Việt Nam giờ đây đã có “cơ chế đầu tư mạo hiểm công - tư” tương đồng với khu vực — giúp tăng cường nguồn lực đầu tư khởi nghiệp nội địa, hạn chế sự phục thuộc nguồn vốn nước ngoài, giữ đà cho hoạt động đầu tư mạo hiểm nội địa, tránh những cú "shock mùa đông gọi vốn" khi các nhà đầu tư nước ngoài rút vốn mỗi khi tình hình kinh tế gặp biến động khó khăn.

TỔNG KẾT 

Sự ra đời của Nghị định 264/2025/NĐ-CP đánh dấu sự thay đổi lớn trong cách thức nhìn nhận và sử dụng nguồn vốn Nhà nước trong hoạt động đầu tư, chấp nhận đầu tư mạo hiểm hơn, kiên nhân hơn, vời kỳ vọng đưa ngành khoa học - công nghệ Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Từ Nghị định tới khi các Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia và địa phương thực tế đi vào hoạt động vẫn còn nhiều việc cần làm, bao gồm tìm kiếm đơn vị quản lý quý, gây vốn cho quỹ, v.v. Tuy nhiên đây là bước đi đầu tiên với dấu hiệu tích cực từ cách tiếp cận của Chính phủ, chúng ta hãy cùng theo dõi thêm!